wyjść

1. Coś, ktoś nie może wyjść komuś z głowy, z myśli «ktoś nie może o czymś, o kimś zapomnieć, coś, ktoś zajmuje czyjąś uwagę»: Twój były chłopak nie może wyjść ci z głowy. Cosm 9/1999.

2. Coś wyszło spod czyjejś ręki, spod czyjegoś dłuta, pędzla, pióra «coś zostało wykonane przez kogoś, przez danego artystę rzeźbiarza, malarza, pisarza»: Podobno pisywała dzienniki, które jednakże zniszczyła, podobnie nie pozwoliła na wydanie jedynego dramatu, jaki wyszedł spod jej ręki (...). B. Gomulicka, Pisarze. Całymi dniami stukał kamieniarski młotek Daniela. Wychodziły spod jego dłuta figury rajców i świętych, nocnych stróżów i rycerzy. H. Kostyrko, Klechdy. W długim życiu spod jego pędzla wyszło wiele obrazów, nic więc dziwnego, że dość często trafiają na aukcje. P. Sarzyński, Przewodnik.

3. Coś wyszło z czyichś ust «ktoś coś powiedział, ktoś był autorem jakiejś wypowiedzi»: (...) był to człowiek wielkiego formatu. Z jego ust nigdy nie wyszłoby porównanie ludzi do kundli czy wilków. Polityka 23/1995.

4. Dobrze wyjść na czymś

a) «zyskać dzięki czemuś»: Wielu ludzi uważa, że lepiej jest nie mówić tego, co się myśli, ponieważ wiedzą, że ci, którzy schlebiają władzy, dobrze na tym wychodzą. M. F. Rakowski, Dzienniki.

b) «zarobić, zyskać finansowo»: Muszę panu powiedzieć, że mam koleżankę, która zajęła się sprzątaniem, aczkolwiek mogła robić zupełnie coś innego. – I całkiem dobrze na tym wychodzi pewno. – Zarabia kupę pieniędzy na tym (...). Roz bezp 2000.

5. Ktoś nie wychodzi od kogoś, z czyjegoś domu «ktoś bardzo często przebywa u kogoś»

6. Nie móc wyjść z podziwu, z osłupienia, ze zdumienia «być bardzo zdziwionym, zaskoczonym, zachwyconym, nie móc się nadziwić»: (...) nie mogłem wyjść z podziwu, skąd on to wszystko wie. P. Huelle, Weiser. Kiedy wracam do zapisków sprzed kilku lat, nie mogę wyjść ze zdumienia, że tamta Anka i ja dzisiejsza to jedna i ta sama osoba – mówi 28-letnia Anna, architekt. Cosm 2/2000.

7. pot. Wychodzić z siebie, ze skóry, wyłazić ze skóry «usilnie się starać, dawać z siebie wszystko»: Wiele matek wprost wychodzi z siebie, by nakarmić swoje dzieci niejadki. PorD 3/1995. Wrocławianie wychodzili dosłownie ze skóry, aby przynajmniej zremisować i doprowadzić do dogrywki. Metr 09/03/2001. Niemcy wyłazili ze skóry, żeby złapać sprawcę. W. Dymny, Opowiadania.

8. Wyjść komuś, czemuś naprzeciw «okazać komuś życzliwość, przychylność, starać się kogoś zrozumieć, przychylnie ustosunkować się do czegoś»: Jeśli istnieje zapotrzebowanie na pewnego rodzaju „literaturę”, jest rzeczą naturalną, że znajdzie się zawsze koś, kto wyjdzie mu naprzeciw. TPow 43/1994. (...) wyjdę naprzeciw pana sugestiom. Nie będziemy nikogo do niczego zmuszać. J. Głowacki, Café.

9. Wyjść na człowieka, na ludzi «stać się jednostką poważaną, godną szacunku, zdobyć pozycję społeczną»: Mnie nikt nie pomagał, wyszedłem na człowieka i jestem pułkownikiem. Do roboty, a nie korepetycje. Nie umie, niech nie zda. W.M. Korczyńska, Wróć. – Zupełnie nieźle daliście sobie radę, Piszczyk – powiedział naczelnik przyjaznym tonem. – Wasza prasówka jest zwięzła i zawiera wszystko, co najważniejsze. Podoba mi się. Może wy jeszcze wyjdziecie na człowieka? J. Stawiński, Piszczyk.

10. Wyjść na czysto «zakończyć jakąś transakcję bez straty, ale i bez większego zysku»

11. Wyjść na prostą «po przejściowych trudnościach i niepowodzeniach zacząć osiągać sukcesy»: Wybrałam historie przyjaciół, których los nie oszczędzał, a oni mimo wszystko wychodzili na prostą. WO 06/05/2000.

12. Wyjść na swoje «zyskać, zarobić»: (...) koszty rozruchu fabryczki okazały się horrendalne, małe były szanse, aby szybko wyszli na swoje (...). M. Nurowska, Zdrada.

13. Wyjść na ulicę «zacząć manifestować publicznie, protestować»: (...) robotnicy od listopada do czerwca upominali się o zwrot źle naliczonego podatku. (...) Obiecano (...) że błąd zostanie naprawiony, nie naprawiono i robotnicy wyszli na ulicę. T. Torańska, Oni.

14. Wyjść na zero «tyle samo zyskać, ile stracić, a więc ostatecznie nic nie zyskać, nie zarobić»: Transpol nagle popadł w długi i w rozliczeniu z likwidatorem, w czerwcu 1991 roku, wyszedł na zero. P. Gabryel, M. Zieleniewski, Władza.

15. Wyjść z czegoś obronną ręką «mimo niebezpieczeństwa, trudności nie doznać strat, szczęśliwie uniknąć szkody»: Poddani (...) najcięższym próbom, obrońcy twierdzy Jasna Góra wyszli z nich obronną ręką, konsekwentnie broniąc i ocalając w okresie wielkiej pożogi wojennej narodowe sanktuarium. R. Bochenek, Twierdza.

16. Wyjść z lasu «wystąpić z partyzantki»: (...) brali poborowych z tamtejszych okolic, doszkalali, wzięli takoż tych, co z lasu wyszli, z nami chcieli iść na Berlin. H. Auderska, Lato.

17. Wyjść z siebie (żart. i stanąć obok) «stracić panowanie nad sobą, zdenerwować się, rozzłościć się, zirytować się»: Poderżnę ci gardło, jak się ruszysz. I zamknij dziób! Bo wyjdę z siebie i cię zarżnę, no zarżnę! G. Nawrocki, Śmierć.

18. Wyjść z twarzą «zakończyć coś, nie tracąc dobrego imienia, reputacji»: Arbiter główny Tomasz Mikulski z Lublina uznał problematyczny gol. I Legia ze stołecznego derby wyszła z twarzą. Zremisowała bowiem 1:1. SE 09/04/1998.

19. Wyjść z wprawy, z formy «stracić biegłość w wykonywaniu czegoś»: Z grą w filmie mam ostatnio rzadziej do czynienia. Nie ukrywam, że wyszedłem już nieco z wprawy. Trochę więcej czasu niż moim kolegom aktorom zajmuje mi nauczenie się roli. B. Bilewicz, M. Bilewicz, Za kulisami.

20. Źle wyjść na czymś

a) «doznać niepowodzenia, stracić, zostać poszkodowanym»: Niech pani wsiada. Prędzej – rozkazałem. – Pani nie tylko nie zna się na ludziach, ale i na samochodach. Zaufała pani rzezimieszkowi i źle wyszła na tym. Z. Nienacki, Samochodzik. Dwa razy w życiu próbowałem polityki i dwa razy na tym wyszedłem bardzo źle. K. Kieślowski, O sobie.

b) «ponieść straty finansowe»: (...) ci, którzy chcieli wyciągnąć więcej (...) postawili cenę wyższą niż czterdzieści jeden i nie sprzedali akcji. W końcu wyszli źle na tym, ponieważ akcje Swarzędza jeszcze bardziej spadły. M. Miller, Milion.

Coś jednym uchem wchodzi, a drugim wychodzi zob. ucho 4.

Coś komuś wyszło z głowy, z pamięci zob. głowa 11.

Coś (nie) wyszło komuś na zdrowie zob. zdrowie 1.

Coś wychodzi komuś bokiem zob. bok 1.

Coś wychodzi komuś uszami zob. ucho 7.

Coś wyjdzie w praniu zob. pranie 1.

Ktoś wyszedł jak zmyty zob. zmyć 1.

Na jedno wychodzi zob. III jeden 4.

Nie wychodzić komuś z kieszeni, z czyjejś kieszeni zob. kieszeń 13.

Nie wyjść (ani) za próg zob. próg 2.

Oczy, ślepia, gały wyszły komuś na wierzch, z orbit zob. oko 41.

Słoma wychodzi komuś z butów zob. słoma.

Wyjść na jaw zob. jaw 2.

Wyjść na światło dzienne zob. światło 9.

Wyjść po angielsku zob. angielski.

Wyjść skądś o ludzkiej porze zob. pora 4.

Wyjść spod czyichś skrzydeł zob. skrzydło 10.

Wyjść za (swoją, własną) potrzebą zob. potrzeba 1.

Wyjść z cienia zob. cień 10.

Wyjść z czegoś bez szwanku zob. szwank 3.

Wyjść z honorem zob. honor 2.

Wyjść z obiegu zob. obieg 2.

Wyjść z powijaków zob. powijak 2.

Wyjść z roli zob. rola 7.

Wyszło szydło z worka zob. szydło.

Z kogoś wyszło prosię zob. prosię 2.